Tác động của AI đối với thị trường và người lao động
Theo số liệu thống kê từ Deel, 44% kỹ năng của người lao động có thể bị thay đổi vào năm 2028. Do việc sử dụng trí tuệ nhân tạo ngày càng tăng tại nơi làm việc, sự thay đổi này có thể tăng tốc lên 68% vào năm 2030.
Từ những thông số này, các bạn có thể thấy AI đang phát triển mạnh mẽ và mang đến sự thay đổi lớn cho người lao động trên thị trường hiện nay. Trước tiên, hãy cùng nhìn vào tác động to lớn của AI trong thời điểm hiện tại và tương lai gần.
Phần 1: Tác động của AI đến thị trường lao động
AI đang tạo ra một cuộc cách mạng trong thị trường lao động toàn cầu. Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), đến năm 2025, AI có thể thay thế 85 triệu vị trí việc làm, nhưng đồng thời mở ra 97 triệu cơ hội việc làm mới. Điều này cho thấy AI không chỉ là một thách thức mà còn mang lại những cơ hội chưa từng có.
Các ngành công nghiệp như sản xuất, logistics và chăm sóc khách hàng đang chứng kiến sự thay thế đáng kể do tự động hóa. Những công việc mang tính lặp đi lặp lại hoặc không đòi hỏi sự sáng tạo đang bị AI đảm nhiệm nhanh chóng, ví dụ như công nhân trong dây chuyền lắp ráp, nhân viên thu ngân, và xử lý dữ liệu.
Ở chiều ngược lại, sự phát triển của AI đã thúc đẩy nhu cầu nhân lực trong các ngành như phát triển phần mềm, phân tích dữ liệu lớn, và tự động hóa công nghiệp. Những lĩnh vực mới như phát triển metaverse hay thiết kế hệ thống AI cũng đang trở thành trọng tâm, đặc biệt khi AI mang lại những giá trị vượt trội về tốc độ và hiệu quả.
Các quốc gia và tổ chức với nền kinh tế mở và linh hoạt, biết cách áp dụng công nghệ vào các ngành công nghiệp, sẽ là những nơi tạo ra nhiều cơ hội việc làm nhất. Tuy nhiên, các quốc gia có lực lượng lao động trình độ thấp có nguy cơ tụt hậu và đối mặt với thất nghiệp tăng cao.
Phần 2: AI và sự thay đổi trong đời sống người lao động
AI không chỉ làm thay đổi thị trường lao động mà còn tác động mạnh mẽ đến từng cá nhân trong lực lượng lao động. Nó vừa có thể đem đến những nguy cơ thất nghiệp tiềm ẩn, yêu cầu người lao động cần phát triển mạnh mẽ hơn để thích ứng với những biến đổi của thị trường. Đồng thời AI cũng đưa đến những cơ hội mới.
Trước tiên, hãy cùng nhìn vào những ảnh hưởng tiêu cực mà AI mang đến.
Nguy cơ thất nghiệp gia tăng
AI thay thế các vị trí việc làm trong nhiều ngành, khiến người lao động gặp nguy cơ thất nghiệp. Những công việc phổ biến như dệt may, lắp ráp công nghiệp, và nhân viên hành chính bị đe dọa nhiều nhất. Đặc biệt, ở các quốc gia như Việt Nam, nơi 75% lực lượng lao động có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi công nghiệp 4.0, thách thức này càng trở nên rõ ràng hơn
Tăng áp lực trong công việc
Sự xuất hiện của AI tạo ra áp lực cạnh tranh lớn hơn đối với người lao động. Những người không kịp thích nghi với công nghệ mới dễ bị tụt hậu. Đồng thời, người lao động trong các ngành kỹ thuật cao phải đối mặt với khối lượng công việc lớn hơn và yêu cầu học tập liên tục.
Gia tăng sự bất bình đẳng
AI có thể làm gia tăng khoảng cách giàu nghèo. Những người có kỹ năng cao, hiểu biết về công nghệ sẽ có cơ hội tốt hơn trong khi người lao động kỹ năng thấp có nguy cơ bị bỏ lại phía sau. Điều này gây ra sự mất cân bằng trong xã hội, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển.
Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần
Việc cạnh tranh với AI và nguy cơ mất việc làm có thể gây ra căng thẳng và lo âu cho người lao động. Ngoài ra, công việc liên quan đến AI thường đòi hỏi làm việc liên tục với máy tính, dẫn đến mệt mỏi tinh thần và thể chất.
Những thách thức về đạo đức
AI cũng đặt ra vấn đề về quyền riêng tư và kiểm soát. Trong nhiều trường hợp, người lao động có thể cảm thấy bị giám sát bởi các hệ thống AI. Điều này làm mất đi quyền riêng tư trong công việc và tạo ra môi trường làm việc áp lực.
Để giảm thiểu những ảnh hưởng này, cần có sự phối hợp giữa chính phủ, doanh nghiệp và người lao động nhằm xây dựng các chương trình đào tạo, nâng cao kỹ năng và hỗ trợ an sinh xã hội.
Tuy nhiên, việc xuất hiện AI không chỉ là một “điềm báo gở”, đây còn là cơ hội để người động có thể tận dụng, phát triển bản thân vượt qua khó khăn thử thách và bước đến một vị trí mới, với những thành công mới.
Tăng năng suất lao động
AI giúp tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại, cho phép người lao động tập trung vào những công việc sáng tạo và có giá trị cao hơn. Ví dụ, AI có thể xử lý dữ liệu, lên lịch công việc, hoặc trả lời tự động các email, giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả.
Cơ hội nghề nghiệp mới
AI không chỉ thay thế các công việc truyền thống mà còn tạo ra nhiều ngành nghề mới, chẳng hạn như kỹ sư dữ liệu, chuyên gia học máy, và thiết kế hệ thống AI. Những lĩnh vực này mang đến cơ hội phát triển nghề nghiệp, đặc biệt cho những người lao động có kỹ năng số.
Hỗ trợ đào tạo và phát triển kỹ năng
AI đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo nhân lực thông qua các nền tảng học tập trực tuyến, phân tích dữ liệu cá nhân để đưa ra lộ trình học tập phù hợp. Nhờ đó, người lao động có thể nâng cao kỹ năng nhanh chóng và đáp ứng yêu cầu công việc hiện đại.
Cải thiện điều kiện làm việc
AI giúp tối ưu hóa môi trường làm việc, giảm thiểu các nguy cơ tai nạn lao động trong các ngành như sản xuất và xây dựng. Robot tự động và hệ thống giám sát bằng AI giúp tăng độ an toàn, giảm thiểu gánh nặng thể chất và tinh thần cho người lao động.
Cân bằng công việc và cuộc sống
Bằng cách đảm nhận các tác vụ hành chính và vận hành, AI cho phép người lao động có thêm thời gian để tập trung vào gia đình, học tập, hoặc phát triển bản thân. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hiện đại, nơi cân bằng cuộc sống là một ưu tiên.
Phần 3: Kỹ năng mà nhà tuyển dụng tìm kiếm
Trong bối cảnh AI thay đổi thị trường lao động, kỹ năng mà các nhà tuyển dụng tìm kiếm cũng chuyển dịch mạnh mẽ. Người lao động cần nắm bắt để không bị tụt hậu so với thời đại và xu hướng mới. Có thể đến một vài yếu tố mà nhà tuyển dụng đang tìm kiếm như kỹ năng kỹ thuật số.
Nhu cầu về kỹ năng số là yếu tố hàng đầu. Những kỹ năng như lập trình, quản lý dữ liệu lớn, hoặc hiểu biết về công nghệ AI sẽ là chìa khóa để người lao động cạnh tranh trong thị trường. Bên cạnh đó các kỹ năng mềm cũng nhận được sự quan tâm lớn.
Ngoài kỹ năng kỹ thuật, kỹ năng mềm ngày càng trở nên quan trọng. Tư duy sáng tạo, khả năng giao tiếp, quản lý cảm xúc và làm việc nhóm sẽ giúp người lao động phát triển trong môi trường công nghệ cao.
Ngoài ra, nếu người lao động là người luôn học hỏi những điều mới, tiếp thu những kiến thức mới thì đó sẽ là một điểm mạnh mà chắc chắn nhà tuyển dụng sẽ cảm thấy ấn tượng. Việc học tập liên tục để nâng cao và bổ sung kỹ năng là yếu tố không thể thiếu.
Các doanh nghiệp đang triển khai những chương trình đào tạo nhằm giúp nhân viên thích nghi với công nghệ mới. Đồng thời, chính phủ cũng cần đầu tư vào các chương trình giáo dục và đào tạo kỹ thuật số để người lao động sẵn sàng với những thách thức của thời đại.
Phần 4: Kỹ năng mới cho kỷ nguyên AI
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng ngoài kỹ năng kỹ thuật, kỹ năng mềm như tư duy sáng tạo, quản lý cảm xúc và khả năng làm việc nhóm sẽ trở nên cực kỳ quan trọng. Doanh nghiệp cần đầu tư vào các chương trình đào tạo dài hạn để giúp nhân viên không chỉ làm quen với AI mà còn sử dụng nó như một công cụ nâng cao hiệu quả làm việc
Tác động xã hội và vai trò của chính phủ
AI không chỉ gây ra thất nghiệp mà còn tạo nên sự chuyển dịch mạnh mẽ trong cấu trúc việc làm. Chính phủ và doanh nghiệp cần cùng nhau triển khai các chương trình đào tạo lại, đồng thời xây dựng mạng lưới an sinh xã hội để hỗ trợ người lao động trong quá trình chuyển đổi này.
Hơn nữa, đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số và các chương trình giáo dục công nghệ là điều không thể thiếu để đáp ứng nhu cầu lao động trong tương lai
AI mang đến cả cơ hội lẫn thách thức. Đối với những người biết nắm bắt và thích nghi, nó mở ra cánh cửa đến những công việc sáng tạo và giàu tiềm năng.
Nhưng đối với những ai không theo kịp, AI có thể trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với sự ổn định nghề nghiệp. Chìa khóa nằm ở việc nâng cao kỹ năng và thay đổi tư duy để sẵn sàng đối mặt với một thị trường lao động ngày càng cạnh tranh và phức tạp.
Vậy nên, nắm bắt được xu hướng, hiểu được thị trường sẽ là điểm mạnh cho ứng viên để phát triển và nâng cao khả năng làm việc của bản thân. Hãy luôn thay đổi, đón nhận và học hỏi để phù hợp với môi trường.
Để nhận thêm được những tips hay về ứng tuyển hãy theo dõi các trang thông tin chính thức của iVIEC nhé!
Web thông tin: https://career.iviec.io/
Trang tik tok: https://www.tiktok.com/@iviecchannel?lang=vi-VN và https://www.tiktok.com/@iviecbyfpt
Trang Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCc7m_U1UFWI2UWh25fYhJkA
