Khi bạn đặt một đơn hàng online và chỉ vài ngày sau, món hàng xuất hiện ngay trước cửa nhà – điều đó không đến từ phép màu, mà từ một hệ thống hậu cần được tổ chức chính xác và tối ưu hóa: ngành logistics.
Dù thường được xem là một ngành hiện đại, logistics thực chất đã xuất hiện từ hàng ngàn năm trước, đóng vai trò sống còn trong các cuộc chiến tranh và dần trở thành nền tảng vận hành của thương mại toàn cầu.
Bài viết này sẽ đưa bạn quay ngược dòng thời gian để khám phá lịch sử hình thành và phát triển của ngành logistics – từ chiến trường cổ đại đến kỷ nguyên số ngày nay.
Từ hậu cần quân sự thời cổ đại
Thuật ngữ “logistics” có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp “logistikos”, mang nghĩa “tính toán hợp lý”. Trong các cuộc chiến tranh cổ đại, logistics là yếu tố sống còn: nếu quân đội không được cung cấp đầy đủ lương thực, vũ khí, trang bị đúng thời điểm và đúng địa điểm, họ sẽ thất bại ngay cả trước khi giao chiến.
Thời La Mã cổ đại, các tướng lĩnh phải quản lý hàng chục nghìn binh sĩ trên các chiến tuyến xa xôi. Họ cần tính toán lượng thực phẩm, nước uống, vũ khí, thậm chí cả phương tiện vận chuyển theo từng chặng hành quân.
Đến thời Napoleon, logistics đã trở thành một chức năng riêng biệt trong quân đội. Cụm từ “Officier de Logistique” (sĩ quan hậu cần) xuất hiện để chỉ những người chuyên trách tổ chức tiếp tế và vận chuyển cho các chiến dịch quân sự quy mô lớn.
Nhưu vậy ngành Logistic đã ra đời và được coi là một trong những trọng tâm trong thời kì chiến tranh tại các quốc gia.
Cách mạng công nghiệp và sự chuyển dịch sang thương mại
Bước sang thế kỷ 19 và 20, cuộc Cách mạng Công nghiệp tạo ra một bước ngoặt lớn cho logistics. Hàng hóa được sản xuất hàng loạt, yêu cầu vận chuyển xa và nhanh hơn, đặt ra nhu cầu tổ chức lại toàn bộ chuỗi cung ứng.
Trong Chiến tranh Thế giới II, logistics một lần nữa đóng vai trò trung tâm. Các lực lượng Đồng minh đã thiết lập hệ thống hậu cần khổng lồ, điều phối hàng triệu tấn lương thực, nhiên liệu và vũ khí mỗi ngày bằng nhiều phương thức vận tải khác nhau.
Nhiều nhà sử học cho rằng chính hệ thống hậu cần vượt trội là một trong những yếu tố giúp Đồng minh giành chiến thắng.
Sau chiến tranh, những bài học từ hậu cần quân sự được chuyển giao sang lĩnh vực dân sự. Logistics bắt đầu được nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trong sản xuất và thương mại.
Sự hình thành ngành logistics hiện đại
Từ những năm 1960 trở đi, logistics chính thức phát triển như một lĩnh vực chuyên môn độc lập. Sự ra đời của container hóa giúp tiêu chuẩn hóa hoạt động vận chuyển toàn cầu. Các phần mềm quản trị doanh nghiệp (ERP), hệ thống quản lý kho (WMS) và mạng lưới vận tải đa phương thức ra đời, đưa logistics lên một tầm cao mới.
Ngày nay, logistics không chỉ là việc vận chuyển hàng hóa từ điểm A đến điểm B. Nó là một chuỗi hoạt động phức tạp, bao gồm lập kế hoạch cung ứng, quản lý kho bãi, phân phối, kiểm soát tồn kho, dự báo nhu cầu và tích hợp công nghệ tự động hóa.
Trong kỷ nguyên số, các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), robot kho, blockchain và dữ liệu lớn (big data) đang tiếp tục tái định hình ngành này.
Rất nhiều hoạt động hàng ngày của chúng ta có sự hiện diện âm thầm nhưng quan trọng của logistics. Từ những món hàng bạn đặt online, thực phẩm trong siêu thị, cho đến các chuỗi sản xuất toàn cầu – tất cả đều phụ thuộc vào một hệ thống logistics hiệu quả.
Không có logistics, doanh nghiệp không thể vận hành trơn tru, hàng hóa không thể đến tay người tiêu dùng đúng thời điểm, và chuỗi cung ứng sẽ sụp đổ. Ngành này đóng vai trò là “trái tim” giúp nền kinh tế vận hành liên tục và linh hoạt trước các biến động toàn cầu như dịch bệnh, xung đột hay khủng hoảng năng lượng.
Những vị trí việc làm ngành logistic bạn có biết?
1. Nhân viên điều phối vận tải (Transportation Coordinator)
Mô tả công việc: Là người điều hành và giám sát quá trình vận chuyển hàng hóa, đảm bảo hàng đến đúng nơi, đúng thời gian với chi phí tối ưu.
Trách nhiệm/Nhiệm vụ:
Lên kế hoạch tuyến đường, lịch trình giao nhận hàng
- Phối hợp với tài xế, đối tác vận chuyển
- Giải quyết các vấn đề phát sinh như chậm trễ, hỏng hóc
- Theo dõi tình trạng đơn hàng qua hệ thống GPS hoặc phần mềm quản lý
2. Nhân viên kho (Warehouse Staff)
Mô tả công việc: Quản lý hàng hóa trong kho, đảm bảo việc xuất – nhập kho chính xác, đúng quy trình.
Trách nhiệm/Nhiệm vụ:
- Kiểm kê, sắp xếp và bảo quản hàng hóa trong kho
- Thực hiện việc nhập kho, xuất kho theo chứng từ
- Đảm bảo vệ sinh, an toàn trong kho
- Sử dụng các công cụ (máy quét mã vạch, phần mềm kho) để cập nhật dữ liệu
3. Nhân viên mua hàng (Purchasing Staff)
Mô tả công việc: Tìm kiếm, thương lượng và đặt hàng từ nhà cung cấp nhằm đảm bảo nguồn nguyên vật liệu cho doanh nghiệp.
Trách nhiệm/Nhiệm vụ:
- Tìm và đánh giá nhà cung cấp
- Đàm phán giá cả, điều khoản mua hàng
- Theo dõi tiến độ giao hàng
- Kiểm tra và xử lý hóa đơn, chứng từ mua hàng
4. Nhân viên xuất nhập khẩu (Import/Export Staff)
Mô tả công việc: Xử lý thủ tục hải quan và giấy tờ liên quan đến việc đưa hàng hóa ra vào lãnh thổ Việt Nam.
Trách nhiệm/Nhiệm vụ:
- Chuẩn bị chứng từ xuất nhập khẩu
- Làm việc với hãng tàu, forwarder, cơ quan hải quan
- Theo dõi tình trạng hàng hóa trong quá trình vận chuyển quốc tế
- Đảm bảo tuân thủ quy định về thuế, luật thương mại quốc tế
5. Nhân viên logistics (Logistics Executive)
Mô tả công việc: Quản lý tổng thể chuỗi cung ứng hàng hóa từ lúc xuất xưởng đến tay khách hàng.
Trách nhiệm/Nhiệm vụ:
- Tối ưu hóa quá trình vận chuyển, lưu kho, giao nhận
- Phân tích dữ liệu để cải thiện hiệu quả logistics
- Làm việc với nhiều bộ phận như kho, vận tải, mua hàng
- Giải quyết các vấn đề trong chuỗi cung ứng
6. Chuyên viên hoạch định chuỗi cung ứng (Supply Chain Planner)
Mô tả công việc: Lập kế hoạch tổng thể cho toàn bộ chuỗi cung ứng, từ nguyên liệu đầu vào đến phân phối sản phẩm cuối cùng.
Trách nhiệm/Nhiệm vụ:
- Phân tích nhu cầu thị trường để dự báo sản xuất
- Tối ưu hóa lượng tồn kho và luân chuyển hàng hóa
- Phối hợp giữa các phòng ban và nhà cung cấp
- Sử dụng các công cụ ERP hoặc phần mềm lập kế hoạch
7. Nhân viên chứng từ (Document Staff)
Mô tả công việc: Phụ trách toàn bộ hồ sơ, giấy tờ liên quan đến vận chuyển, mua bán, khai báo hải quan.
Trách nhiệm/Nhiệm vụ:
- Chuẩn bị bộ chứng từ như invoice, packing list, bill of lading
- Gửi/nhận chứng từ với đối tác trong và ngoài nước
- Kiểm tra sự chính xác của thông tin
- Lưu trữ hồ sơ và hỗ trợ kiểm toán nếu cần
Tìm việc thông minh với AI trên iVIEC
Bạn đang tìm kiếm một công việc trong ngành logistics – một lĩnh vực năng động, nhiều cơ hội phát triển và thu nhập hấp dẫn? Hãy truy cập iVIEC tại đây ngay hôm nay!
Tại đây, bạn có thể:
- Tìm thấy hàng trăm vị trí logistics phù hợp với mọi cấp độ: từ thực tập sinh đến chuyên viên giàu kinh nghiệm
- Ứng tuyển miễn phí và nhanh chóng chỉ với vài cú click
- Đọc các bài viết hướng nghiệp, cập nhật xu hướng ngành và bí quyết phỏng vấn
Từ chiến trường La Mã đến các trung tâm phân phối tự động của Amazon, logistics đã trải qua một hành trình dài để trở thành ngành không thể thiếu của thế giới hiện đại. Đây không còn là lĩnh vực “khuân vác” như định kiến xưa cũ, mà là một ngành đòi hỏi tư duy chiến lược, kỹ năng công nghệ và khả năng tối ưu hóa vận hành.
Trong một thế giới ngày càng kết nối, logistics chính là ngành giúp rút ngắn khoảng cách giữa người sản xuất và người tiêu dùng – dù họ cách nhau nửa vòng trái đất.
Để nhận thêm được những tips hay về ứng tuyển hãy theo dõi các trang thông tin chính thức của iVIEC nhé!
Web thông tin: https://career.iviec.io/
Trang tik tok: https://www.tiktok.com/@iviecchannel?lang=vi-VN và https://www.tiktok.com/@iviecbyfpt
Trang Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCc7m_U1UFWI2UWh25fYhJkA
